Het woord queer wordt tegenwoordig vaak gebruikt als een overkoepelende term voor mensen die zich niet (volledig) identificeren met de traditionele normen rond sekse, gender en seksualiteit. Het omvat een brede groep mensen die afwijken van de heteroseksuele, cisgender standaard – oftewel: mensen die niet uitsluitend hetero zijn en zich niet vanzelfsprekend identificeren met het geslacht dat hen bij geboorte is toegewezen.
Oorspronkelijk was “queer” een scheldwoord in het Engels, dat “vreemd” of “raar” betekende. In de jaren ’80 en ’90 werd de term heroverd door LHBTQ-activisten als geuzennaam. Vandaag de dag is het een inclusieve en vaak trotse aanduiding van iedereen die zich buiten de traditionele gender- en seksuele normen beweegt.
Wat valt er onder “queer”?
Omdat “queer” een parapluterm is, zijn er veel identiteiten die eronder kunnen vallen. Hier zijn de belangrijkste:
1. Seksuele oriëntaties
- Homoseksueel: Aangetrokken tot mensen van hetzelfde geslacht.
- Lesbisch: Vrouwen die zich seksueel en/of romantisch aangetrokken voelen tot andere vrouwen.
- Biseksueel: Aantrekking tot zowel mannen als vrouwen.
- Panseksueel: Aantrekking tot mensen ongeacht hun genderidentiteit.
- Aseksueel: Weinig of geen seksuele aantrekking tot anderen (maar soms wel romantische gevoelens).
- Queer als seksualiteit: Sommige mensen gebruiken “queer” omdat ze zich niet volledig willen vastleggen op één label, maar wel weten dat ze niet hetero zijn.
2. Genderidentiteiten
- Transgender: Iemand die zich niet identificeert met het geslacht dat bij geboorte is toegewezen.
- Non-binair: Iemand die zich niet (alleen) als man of vrouw identificeert.
- Genderfluïde: Iemand van wie de genderidentiteit kan variëren over tijd.
- Agender: Iemand die zich niet identificeert met enig gender.
- Queer als genderidentiteit: Sommigen gebruiken “queer” om uit te drukken dat hun gender buiten het binaire systeem valt.
3. Andere expressies en identiteiten
- Drag performers, gendernonconforme mensen of mensen die bewust spelen met normen rond uiterlijk en gedrag kunnen zich ook als queer identificeren.
- Ook mensen met een intersekse achtergrond (die biologisch niet duidelijk als man of vrouw in te delen zijn) worden soms tot de queer community gerekend, afhankelijk van hun eigen identificatie.
Waarom kiezen mensen voor het label “queer”?
Het label “queer” biedt ruimte. Niet iedereen past in duidelijke hokjes, en niet iedereen wil dat. Sommige mensen voelen zich te beperkt door labels als “homo” of “bi” en vinden “queer” juist bevrijdend, open of politiek krachtig. Het kan ook een manier zijn om je te verzetten tegen heteronormativiteit en genderverwachtingen in de maatschappij.
Tot slot
Queer mensen vormen geen uniforme groep. Het gaat juist om diversiteit, vrijheid van zelfexpressie en ruimte om jezelf te zijn – buiten traditionele grenzen van gender en seksualiteit. Wat queer betekent, kan dus per persoon verschillen. Maar wat hen bindt, is dat ze niet binnen het klassieke man/vrouw – hetero/niet-hetero denkkader passen. En dat ze daar erkenning en vrijheid voor zoeken.
